Κοινοβουλευτική ερώτηση προς την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατέθεσε στα τέλη Απριλίου η Κυριακή Μάλαμα, βουλεύτρια και Τομεάρχης Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ, σε σχέση με την απαράδεκτη μετατροπή δύο παγκόσμιων μνημείων της Κωνσταντινούπολης, της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη.
Η ερώτηση αυτή καθίσταται εξαιρετικά επίκαιρη, με δεδομένο ότι από σήμερα και μετά την προγραμματισμένη ανακοίνωση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Μονή της Χώρας θα λειτουργεί ως τέμενος.
Όπως επισημαίνεται στην ερώτηση, η κυρία Υπουργός Πολιτισμού πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, όπου σύμφωνα με ανακοίνωση και δημόσιες δηλώσεις της είχε συνεργασίες με τον Τούρκο ομόλογο της.
Όμως, στις δηλώσεις και τις ανακοινώσεις αυτές δεν αναφέρεται πουθενά στο θέμα της απαράδεκτης μετατροπής των παγκόσμιων μνημείων της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη.
«Η απουσία δημόσιας αναφοράς στα θέματα αυτά σε τι οφείλεται; Υπήρξε από την πλευρά του Υπουργείου Πολιτισμού της Ελλάδας επίσημη αναφορά στα θέματα αυτά;
Γιατί η κυρία Υπουργός Πολιτισμού δεν αναφέρθηκε δημόσια στους κινδύνους που διατρέχουν τα παγκόσμια αυτά μνημεία από την χρήση τους ως τεμένη;»
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης
ΕΡΩΤΗΣΗ
Αθήνα, 29 Απριλίου 2024
Προς την κυρία Υπουργό Πολιτισμού
Θέμα : Αναφέρθηκε η Υπουργός Πολιτισμού στην απαράδεκτη μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη, στις συναντήσεις της με τον Τούρκο ομόλογο της στην Κωνσταντινούπολη;
Η κυρία Υπουργός Πολιτισμού πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη, όπου σύμφωνα με ανακοίνωση και δημόσιες δηλώσεις της είχε συνεργασίες με τον Τούρκο ομόλογο της. Όμως, στις δηλώσεις και τις ανακοινώσεις αυτές δεν αναφέρεται πουθενά στο θέμα της απαράδεκτης μετατροπής των παγκόσμιων μνημείων της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη. Η απουσία δημόσιας αναφοράς στα θέματα αυτά σε τι οφείλεται; Υπήρξε από την πλευρά του Υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας επίσημη αναφορά στα θέματα αυτά; Γιατί η κυρία Υπουργός Πολιτισμού δεν αναφέρθηκε δημόσια στους κινδύνους που διατρέχουν τα παγκόσμια αυτά μνημεία από την χρήση τους ως τεμένη; Επίσης, η κυρία Υπουργός Πολιτισμού επισκέφτηκε το οικοτροφείο της Πριγκήπου, το οποίο απειλείται άμεσα με κατάρρευση. Τι συζήτησε επί του θέματος με τον Τούρκο ομόλογο της;
Επειδή η απουσία κάθε δημόσιας αναφοράς στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας και της Μονής της Χώρας σε τεμένη από την Υπουργό Πολιτισμού, κατά την επίσκεψη της στην Κωνσταντινούπολη, είναι ανησυχητική.
Ερωτάται η κυρία Υπουργός :
Γιατί δεν αναφέρθηκε στην απαράδεκτη απόφαση της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία και την Μονή της Χώρας, δύο παγκόσμια μνημεία, σε τεμένη;
Πέρα από τις διαπιστώσεις της κυρίας Υπουργού για την άμεση απειλή του οικοτροφείου της Πριγκήπου, υπήρξε κάποια επίσημη πρωτοβουλία της προς τον Τούρκο ομόλογο της επί του θέματος;
Η ερωτούσα βουλευτής
Κυριακή Μάλαμα
Η ανακοίνωση της αλλαγής χρήσης της Μονής της Χώρας
Τη λειτουργία ως τζαμί της Μονής της Χώρας, του περικαλλούς βυζαντινού ναού της Κωνσταντινούπολης, εγκαινίασε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, σε ειδική τελετή στην οποία συνδέθηκε απ’ ευθείας από το προεδρικό μέγαρο μέσω τηλεδιάσκεψης.
Πρόκειται για το μνημείο με τα πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, η οποία επίσης λειτουργεί ως τζαμί.
«Τα τελευταία 21 χρόνια, έχουμε αναστηλώσει 5.500 μνημεία προγόνων στη χώρα μας και σε όλη τη γεωγραφία της καρδιάς μας» είπε χαρακτηριστικά ο Τούρκος πρόεδρος στην εισαγωγική του ομιλία στην τελετή, η οποία αφορούσε την ολοκλήρωση των έργων αναστήλωσης και συντήρησης 201 ιστορικών μνημείων από τη Γενική Διεύθυνση Βακουφίων (Κοινωφελών Ιδρυμάτων) ανά την Τουρκία και στην Πρίστινα του Κοσόβου.
«Βλέπω αυτή τη σημαντική τελετή σήμερα ως μια ακόμα ένδειξη της ευαισθησίας που επιδεικνύουμε όσον αφορά την προστασία της κληρονομιάς» συνέχισε ο Ταγίπ Ερντογάν.
Η ιστορία του βυζαντινού μνημείου
Η εκκλησία του Αγίου Σωτήρος εν τη Χώρα, το καθολικό του πάλαι ποτέ μοναστικού συγκροτήματος, χρονολογείται από τον 6ο αιώνα μ.Χ., ενώ τα μοναδικά ψηφιδωτά και τοιχογραφίες της φιλοτεχνήθηκαν τον 14ο αιώνα, από το 1305 έως το 1320, επί βασιλείας Παλαιολόγων.
Πρόκειται για το μνημείο με τα περισσότερα και πλέον περίτεχνα βυζαντινά ψηφιδωτά που διασώζεται στην Κωνσταντινούπολη, μαζί με την Αγία Σοφία και τη Μονή της Παμμακάριστου, που επίσης λειτουργεί ως τέμενος με την ονομασία Φετχιγέ. Η Αγία Σοφία είχε επίσης αποδοθεί στη μουσουλμανική θρησκευτική λατρεία το 2020.
Η Μονή της Χώρας μετατράπηκε σε τζαμί το 1511, 58 χρόνια μετά την Άλωση της Πόλης. Ωστόσο, με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου της Τουρκίας, το 1945 έγινε μουσείο.
Μετά την απόφαση αυτή, ειδικοί από τις ΗΠΑ εκτέλεσαν τεράστιο έργο αποκατάστασης και συντήρησης των ψηφιδωτών και νωπογραφιών, ξηλώνοντας σοβάδες που τα κάλυπταν. Οι εργασίες, που ξεκίνησαν το 1948, ολοκληρώθηκαν δέκα χρόνια αργότερα, το 1958.
Όμως το 2019 το Συμβούλιο της Επικρατείας (Danistay) της Τουρκίας ακύρωσε την απόφαση του 1945 και, έναν χρόνο αργότερα, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι το μνημείο θα λειτουργήσει ξανά ως τζαμί.
